مطالعات فرسایش خاک، یکی از مطالعات پایه در مباحثِ حفاظت خاک و آبخیزداری به شمار آمده که انجام آن به روش معمول بسیار وقت گیر و پر هزینه است. کاربرد سیستم های اطلاعات جغرافیایی و به کارگیری داده های سنجش از دور، دو روش مناسب و مفید در جمع آوری اطلاعات و تصمیم گیری سریعتر، دقیقتر و با صرفه تر محسوب می شوند.
هدف از انجام این پژوهش، بررسی امکان بکارگیری فن آوری GIS و سنجش از دور در شناسایی و مشخص کردن شدت فرسایش خاک در حوزه های آبخیز کشور می باشد. برای این منظور، نقشه واحدهای کاری با مبنا قرار گرفتن نقشه های 1:250000 تیپ واحدهای اراضی، شیب و حساسیت سنگ به فرسایش درحوزه آبخیز کلاته سادات واقع در 36 کیلومتری شمال غرب شهر سبزوار تهیه و رقومی گردید. با انجام عملیات صحرایی، روش دفتر مدیریت اراضی امریکا برای هر واحد کاری مورد استفاده قرار گرفت و نقشه نهایی تحت عنوان نقشه ی سیمای فرسایش حاصل از بررسی میدانی تهیه و رقومی شد. با توجه به اطلاعات جمع آوری شده در هر واحد کاری، ناشی از چندین نوبت کار صحرایی و با استفاده از عکسهای هوایی 1:40000 نقشه سیمای فرسایش تحت عنوان نقشه فرسایش حاصل از تفسیر عکسهای هوایی در منطقه تهیه و رقومی گردید. همچنین نقشه سیمای فرسایش در منطقه با استفاده از تصاویر ماهواره ای پس از دستیابی به ترکیب 3 باندی 1-3-7 که روش سعی و خطا، به عنوان مطلوب ترین تصویر جهت شناسایی اشکال فرسایش تشخیص داده شد، با روش تفسیر چشمی، تهیه گردید.
نتایج حاصل از بررسی صحت بر روی نقشه های تولیدی نشان داد که شناسایی اشکال فرسایشی از روی تصویر ماهواره ای، در سطحی معادل 31/68 درصد و از روی عکسهای هوایی، در سطحی معادل 26/57 درصد از منطقه اجرای طرح، منطبق با واقعیات زمینی بوده است.
نتیجه گیری نهایی تحقیق اینکه با شرط داشتن اطلاعات قبلی از منطقه و بر اساس روش این تحقیق، استفاده از تصاویر ماهواره برای تهیه نقشه شدت فرسایش خاک حوزه توصیه می شود.
واژه های کلیدی: GISوRS - سیمای فرسایش - تصاویر ماهواره ای - عکسهای هوایی- سبزوار.
